بامهدی ادرکنی

??? ✍️خداوند متعال در درون انسان‌ها عقل و نفس قرار داده است، به طور طبیعی این دو امر با یکدیگر در تضاد هستند، بدون تردید آن‌چه که نفس می‌گوید و می‌خواهد، مادامی که مهار نشده و در اختیار عقل قرار نگرفته غیر از آن چیزی است که عقل می‌گوید. هر کدام از این دو جنود و سپاهیانی دارند که با آن‌ها به نبرد می‌پردازند. مثلاً جنود عقل؛ علم انسان، دانش انسان، دانستنی‌های انسان، اعتقادات انسان، این‌ها همه جنود عقل هستند. جنود نفس هم مشتهیات نفس است. لذّات مادی، مقام، شهرت، لذّات جنسی، خوراکی‌ها، این‌ها جنود نفس هستند. این تضاد در درون انسان منجر به یک نبرد درونی می‌شود، گاهی غلبه با نفس است و گاهی غلبه با عقل است. ?اگر نفس غالب شود نفس می‌شود مُطاع و دست و پا و چشم و گوش انسان مطیع می‌شود ، نفس مطاع می‌شود. قرآن مجید در همین رابطه می‌فرماید که نفس گاهی مطاع می‌شود: ?«أَفَرَأَیْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلهَهُ هَواهُ[۲] أَرَأَیْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلهَهُ هَواهُ أَفَأَنْتَ تَکُونُ عَلَیْهِ وَکیلاً» [۳] معبود برخی از افراد، هوای نفس آن‌ها است اما برخی هم عقل را حاکم می‌کنند. ?شعری که از مرحوم شیخ بهائیu در صمدیه در بابی که بیان می‌کندگاهی مضاف از مضاف‌الیه کسب تذکیر می‌کند و گاهی کسب تأنیث می‌کند، آمده است، که إنارة العقل که اضافه شده إناره به عقل، إنارة العقل مکسوف بطوع الهوى.[۴] نور عقل با اطاعت از هوی کسوف پیدا می‌کند یعنی خاموش می‌شود و عقل کارایی خود را از دست می‌دهد.