#دوستان بد
#اخلاقی
#نکات_تفسیری
❇️دوستان بد
♦️يا وَيْلَتى لَيْتَني لَمْ أَتَّخِذْ فُلاناً خَليلاً (28,فرقان)
اى واى بر من، كاش فلانى را دوست خود نگرفته بودم (بهرام پور)
??” يا وَيْلَتى لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلاناً خَلِيلًا-و ظاهرا مراد از” ظالم” جنس ستمگر باشد، و آن عبارت است از هر كسى كه به هدايت رسول به راه راست نرود، و نيز مراد از رسول هم جنس رسول است، هر چند كه از نظر مورد مراد از” ظالم” ستمگران اين امت است، و مراد از” رسول” رسول خدا (ص) است.
?و معناى آيه اين است كه:” به ياد آر روزى را كه ستمگر آن چنان پشيمان مى شود كه از فرط و شدت ندامتش مى گويد: اى كاش راهى با رسول باز مى كردم و در نتيجه راه باريكى به سوى هدايت به دست مى آوردم".
✅” يا وَيْلَتى لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلاناً خَلِيلًا" اين جمله تتمه آرزوى ستمگر نادم است و كلمه” فلان” كنايه از نام شخصى مذكر، و كلمه” فلانة” كنايه است از نام شخصى مؤنث راغب مى گويد: كلمه:” فلان” و” فلانه” كنايه است از انسان، و الفلان و الفلانة، با- الف و لام- كنايه است از حيوانات «1».
?و معناى آيه اين است كه” يا ويلتى” يعنى واى كه هلاك شدم” ليتنى لم اتخذ فلانا" يعنى اى كاش فلانى را- كه دوست خود گرفتم و با مشورت او كار كردم و سخنانش را شنيدم و تقليدش كردم،- دوست نمى گرفتم.
?بعضى «2» از مفسرين گفته اند كلمه” فلان” در آيه، كنايه از شيطان است، و گويا مفسر نامبرده نظرش به آيه بعدى است كه مى فرمايد: شيطان آن روز آدمى را تنها مى گذارد، ولى اين حرف با سياق آيه سازگارى ندارد.
و از لطايف تعبيرات قرآن يكى تعبير در آيه قبلى” يا لَيْتَنِي اتَّخَذْتُ …" است، و ديگرى در آيه مورد بحث” يا وَيْلَتى لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ …" است، چون در اين تعبير در ندا و استغاثه، تدرجى لطيف به كار رفته، در آيه اول منادى حذف شده، اشاره به اينكه او نجات دهنده اى مى خواهد كه او را نجات دهد، هر كه باشد، و آوردن كلمه” ويل” در اين آيه مى فهماند كه براى او روشن شده كه ديگر كسى نيست او را از عذاب نجات دهد، و جز هلاكت و فنا دادرسى ندارد، و به همين جهت ندايش را با ويل اداء مى كند.
________________________________
(1) مفردات راغب، ماده” فلن".
(۲) روح المعانى، ج 19، ص 12.
*تفسیر المیزان