#سوره
✨وَاتَّخَذَ قَوْمُ مُوسَىٰ مِنْ بَعْدِهِ مِنْ حُلِیِّهِمْ عِجْلًا جَسَدًا لَهُ خُوَارٌ ۚ أَلَمْ یَرَوْا أَنَّهُ لَا یُکَلِّمُهُمْ وَلَا یَهْدِیهِمْ سَبِیلًا ۘ اتَّخَذُوهُ وَ کَانُوا ظَالِمِینَ{148}
و قوم موسى پس از رفتن او به کوه طور از زیورهاى خود مجسمه گوساله‌اى ساختند و به پرستش گرفتند که صداى گاو داشت
آیا ندیدند که آن گوساله با آنان سخن نمى‌گوید و به راهى هدایتشان نمى‌کند؟ آن را به پرستش گرفتند در حالى که ستمکار بودند(148)
⬅️ «عجل» به گوساله نر گفته مى‌شود
و کلمه «حلى» به معناى زیورآلات است
و «خُوارٌ» صداى مخصوص گاو است
امام باقر علیه‌السلام فرمود:
حضرت موسى علیه‌السلام به خدا گفت:
سامرى گوساله‌اى از طلا براى مردم
ساخته است اما صداى آن از چیست؟
وحى آمد که این وسیله آزمایش مردم است
«یا موسى انّ تلک فتنة فلا تفحص عنها»
↲تفسیر فرقان
قرآن نیز مى‌فرماید:
«إِنْ هِیَ إِلَّا فِتْنَتُکَ تُضِلُّ بِها مَنْ تَشاءُ
وَ تَهْدِی مَنْ تَشاءُ»
↲سوره اعراف، آیه 155
⬅️ قرآن به مسأله گوساله پرستى بنی
اسرائیل در چهار سوره اشاره کرده است
البته گوساله پرستى بنی اسرائیل
زمینه‌هاى فرهنگى، اجتماعى داشت زیرا
◽️اولًا آنان سالیان دراز در مصر
بت‌هایى به شکل گاو دیده بودند
◽️ثانیاً همان گونه که در آیه 138 خواندیم
پس از عبور از رود نیل چشمشان به قومى
بت پرست افتاد و تحت تأثیر قرار گرفته
و در عمق روحشان باقى ماند
◽️ثالثاً تمدید مدت سى شب به چهل شب
شایعه مرگ موسى را به دست مخالفان
پدید آورد و زمینه را براى انحراف آماده کرد
و در نهایت جهل مردم و هنر سامرى
باعث شد تا قوم موسى از خداپرستى
به گوساله پرستى گرویدند
↲تفسیر نمونه
⬅️ بنابراین عوامل انحراف چند چیز است:
❶ نبود رهبرى یا غیبت او
❷ جهل و ناآگاهى مردم
❸ عالمان و هنرمندان منحرف
و سوء استفاده از علم و هنر
❹ زیبائی و زرق و برق ظاهرى
❺ سر و صدا و تبلیغات کاذب
⬅️ در آیه 87 سوره طه ساختن گوساله
به سامرى نسبت داده شده است
اما شگفت آنکه در تورات
به هارون نسبت داده شده است؟!
↲تورات، سفر خروج، باب32
البته در این آیه به قوم موسى نسبت داده
شده است، زیرا بسیارى از کار او راضى بودند
و او را یارى نمودند
↲تفسیر نمونه
⬅️ حضرت موسى براى هدایت مردم
و رهایى از انحراف و دام سامرى
از دلائل ملموس استفاده کرد
مثلًا براى نفى الوهیّت گوساله با بیان اینکه
مصنوع است نه صانع، محتاج مکان است
و داراى وزن و حجم و شکل و هیچ گونه
هدایت و راهنمایى براى کسى ندارد
آنان را ارشاد نمود
◽️ نکتـــه‌ها
? گاهى انسان به چیزى که واقعیّتى ندارد
ارزش مى‌دهد و تا حدّ پرستش آن چیز
پیش مى‌رود «وَ اتَّخَذَ»
? دعوت به گوساله پرستى
پس از نافرمانى از رهبر و در غیاب
رهبرى حق صورت مى‌گیرد «مِنْ بَعْدِهِ»
زمانى که حضرت موسى به میعادگاه رفته بود
? دشمن براى انحراف مردم
از هنر و تمایلات نفسانى استفاده مى‌کند
(مجسمه طلا) «حُلِیِّهِمْ عِجْلًا»
? ارتداد اقوام سابقه طولانى دارد
«وَاتَّخَذَ … عِجْلًا …»
? گوساله سامرى مجسمه‌اى بیش نبود
«جَسَداً»
? در انحراف انسان، زرق و برق
و سر و صدا نقش عمده‌اى دارد
«حُلِیِّهِمْ … خُوارٌ» بنابراین در پى هر صدا
و هر زرق و برق و زیبائى نباید رفت
? معبود انسان باید هادى انسان باشد
«لا یَهْدِیهِمْ»
? شرک ظلم است و کسى که بدون دشود و تنها بر اساس لجاجت، حق را رها کند و اسیر ساخته‌هاى دست خود شود ظالم است. «کانُوا ظالِمِینَ»
? ? ? ? ?
